‘Zorgverleners hebben nogal vaak de neiging om alles te geven aan de ander. Ik denk dat je veel beter zorg kunt verlenen als je regelmatig even stil staat bij hoe jij jezelf voelt en bij wat jij nodig hebt.’

In aflevering #21 van de Veerkracht in de Zorg podcast, waarin ik op zoek ga naar de vraag: ‘hoe kunnen zorgmedewerkers gezond hun werk blijven doen?’, spreek ik met Annemiek Grijpma.

Annemiek is hartcoherentietrainer voor medewerkers in de verstandelijk gehandicaptenzorg. Ze houdt zich bezig met het helpen van teams en medewerkers om hun eigen autonome zenuwstelsel, en dat van hun clienten, beter te begrijpen en te reguleren.Hartcoherentie is het opmerken van variatie in jouw hartritme. Dat hartritme verwerkt alle indrukken en dat kun je door middel van biofeedback terugzien, en de samenhang er in terugbrengen. Zij leert medewerkers hun eigen signalen opmerken, patronen herkennen en door middel van ademhaling hier verandering in te brengen. 

Om medewerkers in de verstandelijk gehandicaptenzorg te helpen het contact met hun cliënten te verbeteren maakt zij hiervan gebruik van de polyvagaal theorie. Deze theorie geeft inzicht in reacties van het autonome zenuwstelsel op allerlei prikkels. Wanneer je, als zorgmedewerker, je autonome reacties leert herkennen, kun je eerder bijsturen en meer vanuit kalmte handelen. Dit heeft grote effecten op het welzijn van de mensen waarvoor je als zorgmedewerker werkt. Hierover schreef zij het boek: Maak veiligheid voelbaar.

In deze aflevering van Veerkracht in de Zorg spreek ik met Matthijs Heijstek. Hij is orthopedagoog in de verstandelijk gehandicaptenzorg en onderzoeker bij de Universiteit van Utrecht. Stress is een thema dat binnen zijn werk een belangrijke rol speelt: ‘het is de interactie tussen mensen en omgeving’ en dat is precies waar de orthopedagoog zich mee bezig houdt. 

We spreken over het promotieonderzoek dat hij doet naar stress bij mensen met een verstandelijke beperking. Matthijs deelt zijn visie over de problemen in de zorg en de rol die zorginstellingen, en het hele maatschappelijke systeem hier in spelen. Hij pleit voor veel meer autonomie, maar vooral vertrouwen in de zorgwerkers. Zij zijn degenen die het echte werk doen, en zelf de inschattingen kunnen maken. Daarnaast houdt hij een betoog over drijfveren, hoe belangrijk het is om je als betrokkene te beseffen waarom je doet wat je doet, wat je persoonlijke drijfveren en krachtbronnen zijn. 

‘Als het er echt op aan komt kunnen we die zorgorganisaties zonder problemen opdoeken, en hoofdgebouwen sluiten. De begeleiders zijn degenen die het echte werk doen. Jouw werk doet er toe, dat zou ik tegen begeleiders willen zeggen.’ 

In deze aflevering van de Veerkracht in de Zorg ga ik in gesprek met de huisarts. Jeanette heeft samen met haar man al 23 jaar een eigen huisartspraktijk, met veel patiënten die zij al heel lang kent. Dit is voor haar een manier om haar werk goed en gezond vol te kunnen houden, maar ook om de vragen en klachten van haar patiënten veel beter te kunnen plaatsen.

Jeanette is gespecialiseerd in hart en vaat ziekten, en we spreken over de relatie tussen stress en deze aandoeningen. Daarnaast heeft zij een uitgesproken mening over de huidige tijdsgeest en welke invloed onze hoge verwachtingen en het altijd  maar ‘Facebook-leuk’ willen hebben, van invloed is op onze stressbeleving. 

‘We zijn veel te veel bezig het altijd maar leuk te hebben, en dat mag echt wel wat minder’. 

Monika werkte in de zorg als verpleegkundige. Het was zelfs haar droom om uiteindelijke op de ambulance te gaan werken. We spreken over haar drijfveren, die haar er toe hebben gebracht in dit werk te stappen. En we kijken naar de omstandigheden in en buiten het werk als verpleegkundige die er voor hebben gezorgd dat ze de keuze maakte hier weer mee te stoppen, 5 jaar nadat ze er in gestapt was. Verder in deze aflevering van de Veerkracht in de Zorg podcast: 

– Welke lastige kwesties kom je tegen als je te maken hebt met mensen die niet gezond zijn, en dat misschien ook niet meer worden? 
– Wat doet dat met jou zelf als zorgverlener, en hoe ga je hier mee om op de werkvloer? 
– En wat zouden medewerkers en zorgorganisaties kunnen doen om hier beter en gezonder mee om te gaan? 

** (dec 22, Ronald Huttinga:) Onlangs is mij het verdrietige nieuws ter ore gekomen dat Monika zeer onverwacht overleden is, tijdens een reis in haar geliefde Afrika. De wereld is een mooi mens armer, ik wens de familie en nabestaanden veel sterkte met dit verlies. **

‘Hoe weet ik of ik richting een burn-out ga?’ ‘Hoe herken ik het voegtijdig bij een medewerker?’ ‘Wat kun je het beste doen ter voorkoming hiervan?’  

Zomaar wat vragen die ik regelmatig krijg tijdens sessies met zorgmedewerkers, leidinggevenden of gesprekken met HR van zorgorganisaties. 

De burn-out cijfers rijzen al jaren de pan uit. Het lijkt wel of iedereen er een keer mee te maken krijgt. En in zorg en welzijn zijn de psychisch verzuimcijfers het afgelopen jaar flink gestegen. Daarom ga ik in deze podcast in op het fenomeen burn-out en bespreek ik de verschillende fases voorafgaand aan burn-out, de belangrijkste kenmerken en wat je kunt doen.  

In #17 van de FOCUS op veerkracht podcast, vertel ik je:
– Wat de verschillende fases zijn voorafgaand aan burn-out
– Waar je rekening mee kunt houden in iedere fase 
– Over een bredere maatschappelijke blik op het burn-out probleem 
– Hoe jij je hersteltijd kunt monitoren en zo overbelasting op tijd kunt vaststellen 

Bij deze aflevering hoort een zelftest die je kunt doen op de website www.focusopveerkracht.nl/stress-test/ 

‘Voor ons team zoeken we een stressbestendige teamplayer, zonder 9 tot 5 mentaliteit.’

Herkenbare vacaturetekst? Stressbestendigheid is een leuke term, maar wat wordt hier precies mee bedoeld? Bijvangst van zo’n modewoord is helaas dat er een neiging kan ontstaan om de eigen stressgevoeligheid wat onder het tapijt te schuiven. Er zit namelijk een boodschap in zo’n term dat je er maar ‘tegen moet kunnen.’

Waarom het voor jezelf maar ook voor organisaties veel interessanter is om niet stressbestendig te zijn maar blij met je stressgevoeligheid, bepleit ik in deze podcastaflevering.   

Vandaag een podcastaflevering over mijn favoriete onderwerp: muziek! Muziek doet wonderen voor de stressherstellende vermogens van je brein. Veel mensen zetten muziek in om dingen te verwerken, zich te helpen concentreren of in een bepaalde stemming te laten komen. Maar er is meer.

In deze uitzending:
– staan we stil bij de wonderlijke relatie tussen muziek en ons brein
– hoor je enkele voorbeelden van trainees hoe muziek in te zetten voor stressregulatie
– Mediatip: krijg je een persoonlijke tip voor stressherstellende muziek 
– Zelf toepassen: doe een oefening om muziek op het juiste moment in te zetten voor energie, herstel, concentratie, afschakelen en slaap

Veel plezier met aflevering #15 van de FOCUS podcast over: muziek en stressregulatie
#stress #focus #veerkracht

Waarom zijn we de ene keer in een stressvolle situatie heel goed in staat om gefocust te blijven en ervaren we positieve stress, en hebben we in een andere, ogenschijnlijk minder stressvolle situatie veel last van negatieve stress? 

Dit heeft alles te maken met drie voorwaarden: Controle, informatie en voorspelbaarheid. Deze drie termen zijn een sleutel in het begrijpen (en beïnvloeden) van het wel of niet ontstaan van negatieve stress. 

In deze aflevering ga ik in op het concept veerkracht, en de verschillende factoren die je kunt inzetten om veerkracht te versterken. De methode die ik hier zelf voor gebruik gaat uit van vijf gebieden: Fysiek, omgeving, cognitie, uitzicht en sociaal. In deze podcastaflevering ga ik in op die vijf gebieden en bespreek ik wat ze betekenen en hoe ze zich tot veerkracht verhouden.

De werkdruk die iemand ervaart, kan in combinatie met persoonlijke coping mechanismen, sociale context en privé omstandigheden, een reden zijn dat iemand stress gerelateerde klachten krijgt. Om dit te voorkomen, zou een van de oplossingen kunnen zijn om die werkdruk te verlagen. Toch heeft het verlagen van die werkdruk ook een aantal negatieve effecten, welke dit zijn vertel ik in deze aflevering.

Stress heeft een negatief imago. Problemen die door stress kunnen ontstaan zijn oververtegenwoordigd in de berichtgeving er over. Hierdoor zou je kunnen denken dat stress iets is dat we moeten vermijden, of iets dat we zelfs als ‘slecht’ zouden kunnen bestempelen. Toch is dat niet zo, hoe dat zit vertel ik je in deze solo podcastaflevering.

Een gezonde werk privé balans is in onze huidige tijd nog best lastig te organiseren. door alle technologische ontwikkelingen is de grens tussen verschillende deelgebieden steeds meer vervaagd. Dit maakt dat we ons moeilijk kunnen afsluiten of laten afleiden, of ergens helemaal in op kunnen gaan. Echte focus wordt steeds schaarser. Dit maakt dat de verschillende laatjes in ons hoofd nooit meer helemaal dichtgaan en de balans tussen inspanning en ontspanning verstoord kan raken. Hoe dit werkt en wat je er aan kunt doen, kun je horen in deze aflevering.

Stress zorg er voor dat je brein anders gaat functioneren. Dit kun je merken in je gedrag, maar ook in het soort gedachten dat dominanter wordt tijdens een stressvolle periode. Met name bij chronische stress zijn we geneigd om minder positief te gaan denken, meer fouten te gaan maken, minder goed te gaan plannen en uiteindelijk ook minder goed voor onszelf te zorgen. Dit heeft weer effect op ons stressniveau, wat weer effect heeft op ons denken en onze keuzes. Dit proces noem ik de stress cyclus: stress ervaren leidt tot meer stress creëren. Hoe je dit proces herkent en vooral doorbreekt, daar ga ik op in in deze aflevering.

Een van de directe effecten van stress is dat het invloed heeft op onze empathische vermogens. We worden minder invoelend, hebben een korter lontje en zullen sneller geneigd zijn om kritisch op onszelf of anderen te zijn. Maar is het daadwerkelijk zo dat je asocialer wordt door stress te ervaren, of zitten er ook andere kanten aan deze reactie? Op deze vragen ga ik in in deze aflevering.

Door alle aandacht die er voor het fenomeen stress is, alle negatieve berichtgeving en de snelle ontwikkelingen in onze huidige tijd, zou je bijna gaan denken dat er een stress-epidemie aan de gang is. En hoewel daar wel iets voor te zeggen valt, vraag ik me ook af of dit niet vooral een beeld is, of ook daadwerkelijk iets van deze tijd. Klopt het beeld van onze huidige tijd als stress-epidemie, of is stress iets van alle tijden en hoort het gewoon bij ons leven?

De vraag of je wel of geen invloed hebt in een situatie, is een belangrijke factor voor het wel of niet ontstaan van chronische stressklachten. Dagelijks blootstaan aan situaties waarin je spanning ervaart, maar waar jij geen invloed hebt op de uitkomsten, is een cocktail voor stressproblemen. Invloed hebben, of zelfs alleen al het idee hebben dat je invloed hebt, heeft een verzachtend effect op het ontstaan van stress. Hoe dit zit en wat je hier zelf mee kunt hoor je in deze aflevering over het magische woord: invloed.

Stressvrij leven. Wie wil dat niet? Altijd ontspannen, nooit last van alle negatieve effecten van stress. Nu stress zo’n veelbesproken thema is, zie je hier en daar in de media een neiging om over stress te spreken als iets negatiefs. In deze solo podcast ga ik in op de vraag of het wel zo’n goed idee zou zijn om stressvrij te willen leven. Ik kan alvast verklappen, dat lijkt mij geen goed idee.

Wanneer een zorgorganisatie te kampen heeft met een hoog ziekteverzuim, zijn er een aantal dingen die je kunt doen om dit tegen te gaan. In deze solo podcast ga ik in op de zaken die je beter niet kunt doen om verzuim tegen te gaan, maar die het probleem alleen maar zullen verergeren.

In de FOCUS op veerkracht podcast deel ik mijn inzichten over gezond omgaan met stress in de sector zorg en welzijn.

Mijn naam is Ronald Huttinga, Zelf werkte ik 20 jaar in sector zorg en welzijn. Ik hou me met mijn bedrijf FOCUS op veerkracht bezig met gezond omgaan met stress voor zorgprofessionals.  Door middel van training en coachingprogramma’s, help ik zorgprofessionals, leidinggevenden en organisaties bij gezond omgaan met stress, het voorkomen van burn-out klachten en ontwikkelen van veerkracht. Zodat zij met plezier en energie goede zorg kunnen verlenen.

In deze aflevering van de FOCUS op veerkracht podcast ga ik in op de vraag: wat zijn de signalen van overbelasting? Waaraan kun je merken dat je te lang onder negatieve stress staat, waaraan kun je merken dat dit voor je teamleden zo is?